‘Mag uw bank zomaar de relatie met u beëindigen?’
In toenemende mate worden door banken de bankrelatie met hun klanten beëindigd. Dit kan voor zowel ondernemers als consumenten zeer vergaande gevolgen hebben. Mag de bank echter zomaar de bankrelatie opzeggen? Onder andere de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) kan hierbij een rol spelen.
Wat is de Wwft?
De Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) verplicht banken om bij al haar klanten een klantonderzoek uit te voeren. Dit om ervoor te zorgen dat zij niet betrokken raken bij witwassen of financiering van terrorisme.
In sommige gevallen kan een bank besluiten om de relatie met een klant te beëindigen als zij niet in staat is om het klantonderzoek positief af te ronden. Dit kan zeer grote gevolgen hebben voor de betreffende klant. Zo verliest men de toegang tot hun bankrekeningen en worden de (hypothecaire) financieringen beëindigd. Vervolgens is het voor degene van wie de bankrelatie is opgezegd in de praktijk erg moeilijk om bij een andere bank terecht te kunnen. Dit kan tot gevolg hebben dat de klant zonder bankrekening komt te verkeren alsook de hypotheek niet kan herfinancieren.
Het is dan ook van belang om in een vroeg stadium juridische bijstand te zoeken als u een brief van de bank ontvangt wegens het klantonderzoek.
Hoe doet de bank klantonderzoek?
Banken zijn op grond van de Wwft gehouden om alle transacties van haar klanten voortdurend te monitoren om te voorkomen dat het financiële systeem misbruikt wordt voor criminele activiteiten, zoals witwassen. In het kader van dat klantonderzoek krijgen nieuwe, maar ook bestaande klanten van banken veelal een brief toegestuurd met het verzoek vragen te beantwoorden en documenten toe te sturen omdat er risico’s zouden zijn gesignaleerd. Hierbij valt te denken aan het storten of opnemen van contante gelden, transacties van of naar het buitenland, handel in crypto valuta, etc.
Indien de bank vervolgens van mening is dat de gesignaleerde risico’s niet voldoende zijn weggenomen, wordt overgegaan tot opzegging van de bankrelatie.
Moet de klant meewerken aan een klantonderzoek van de bank?
Klanten zijn op grond van de Algemene Bankvoorwaarden verplicht om alle informatie te verstrekken die nodig is voor het uitvoeren van het klantonderzoek. Dit kan bijvoorbeeld zijn informatie over hun identiteit, hun inkomstenbronnen en hun bedrijfsactiviteiten. Indien de klant niet in staat is of weigert om deze informatie te verstrekken, bestaat de kans dat de bank besluit om de relatie op te zeggen. De vraag is echter of een dergelijke opzegging terecht is.
Wat zijn de gevolgen van het beëindigen van de bankrelatie?
De beëindiging van een bankrelatie kan zeer vergaande gevolgen hebben. Alle financiële producten (bankrekeningen, maar ook bijvoorbeeld een hypothecaire of zakelijke lening) worden dan beëindigd. Het vervolgens aangaan van een bankrelatie met een andere bank blijkt in de praktijk zeer moeilijk of zelfs onmogelijk te zijn. De onderneming of consument dreigt in dat geval dus ‘unbankable’ te worden met alle gevolgen van dien.
Mag de bank de bankrelatie opzeggen?
Op grond van de Algemene Bankvoorwaarden mag de bank de relatie opzeggen. Deze bevoegdheid is echter niet onbegrensd. Banken hebben immers gezien hun maatschappelijke functie een zorgplicht jegens hun klanten. De bank dient dan ook zo goed als mogelijk rekening te houden met de belangen van hun klanten.
Door de bankrelatie te beëindigen verliest de klant de toegang tot het bancaire systeem. Daarnaast worden ook alle financieringen beëindigd en opgeëist. Voor zakelijke klanten wordt het dan onmogelijk om hun onderneming te (blijven) exploiteren. Consumenten worden geconfronteerd met het feit dat de hypotheek wordt opgezegd en zij deze niet elders kunnen herfinancieren. Kortom, de gevolgen voor de klanten bij beëindiging zijn vaak heel groot.
In bepaalde gevallen is de opzegging door de bank echter onaanvaardbaar. Hierbij dient te worden gekeken naar alle omstandigheden, waarbij de belangen van de bank en de belangen van de klanten tegen elkaar worden afgewogen. Indien de opzegging in dat geval onredelijk is, mocht de bank dus niet zonder meer tot opzegging overgaan.
Principiële standpunten
Tot slot bestaat er momenteel veel discussie over het klantonderzoek door banken en het beëindigen van bankrelaties wegens de Wwft. Is het wel redelijk dat banken alles mogen vragen van haar klanten en hoever mogen banken hierin gaan? Wanneer is een cliëntenonderzoek genoegzaam verricht? Kunnen de klanten van banken in dit kader een beroep doen op hun fundamentele rechtsbeginselen (zoals de onschuldspresumptie)? Is het überhaupt wenselijk dat private partijen (banken) een publieke taak uitoefenen (het opsporen van financiële criminaliteit)? Onder meer dienen deze principiële vragen nog beantwoord te worden door de rechtspraak of de overheid.
Luxius Advocaten staat voor u klaar
Heeft u een brief van uw bank ontvangen aangaande een klantonderzoek of dreigt uw bankrelatie te worden beëindigd? Neem dan gerust vrijblijvend contact met ons op. Wij helpen u graag verder.
Luxius Advocaten is gespecialiseerd in financieel recht en heeft geruime (proces)ervaring wat betreft geschillen over de beëindiging van bankrelaties.
